Ngô Hương Sen

Họa sỹ Phạm An Hải - Tình yêu không giới hạn

Tranh Tân Sửu - 2020 - Acrylic on canvas - 120x160cm

Mới rồi họa sĩ Phạm An Hải nhắn tin mời đi ăn trưa. Cũng là gặp gỡ bạn bè, một thư giãn giữa những giờ khắc mà nỗi thấp thỏm về Covid chực chờ, vả lại nữa để anh “khoe” xe mới. Thấy vui, thấy quá trình lao động miệt mài của các nghệ sỹ liên tục thu được thành quả, những thành quả không chỉ định tính bằng đóng góp cho nghệ thuật mà còn định lượng được bằng nhà đẹp xe sang và các tiện nghi thượng lưu bậc nhất.

Phạm An Hải đang đà sung sức, đang ngút ngàn năng lượng và cả dồi dào sự thăng hoa, những căng tràn rất nhiều cơ hội vỡ òa, bùng nổ… Bảo Phạm An Hải lâu nay như kiểu đang xuân sắc trong tình yêu, tác phẩm cứ liên tục xuất hiện và tươi rói một màu hạnh phúc. Anh cười: trước giờ vẫn chỉ son sắt với nhõn một nàng, gọi là hiện thực của cảm xúc - cách mà Phạm An Hải định danh hội họa trừu tượng của mình.

Họa sĩ Phạm An Hải

Từng học bài bản ở Mỹ thuật Yết Kiêu, từng làm thầy, thậm chí làm trình bày báo trong những năm vừa mới ra trường, rồi anh bỏ hết, để chỉ chuyên tâm vẽ. Không mất quá nhiều thời gian sau một khoảng chênh chao hoang mang thuở đầu, Phạm An Hải đã dừng chân ở trừu tượng. Trái với những mặc định khó xem khó hiểu, những ngần ngại khi tiếp xúc với trừu tượng của số đông người, Phạm An Hải đã góp công giúp cho hội họa trừu tượng trở nên phổ biến hơn ở Việt Nam, chính bởi lối tư duy hiện thực của cảm xúc, trực diện xâm lấn vào tâm hồn người xem.

Không cố tình biến những thứ đơn giản thành phức tạp, anh phóng khoáng tài năng, kỹ năng lẫn sự tinh nhanh để đơn giản hóa những điều tưởng phức tạp. Có sự biến hóa ảo diệu về màu, nguyên bảng màu Phạm An Hải cũng làm nên những bản giao hưởng đa chiều ầm ào chuyển động, tác động thành những rối loạn nhịp điệu cảm xúc ở chính người thưởng ngoạn. Ít lập ngôn, hành động hơn là lí luận, lao động nghệ thuật hơn là đẩy đưa mình vào những nhiễu sự vô bổ, trừu tượng của Phạm An Hải cũng y như con người anh: không cố tình đánh đố người xem, không cố tỏ ra uyên bác bí hiểm, chỉ một dẫn dụ chân tình, chân thành, chân thật…

Bằng những nhát cọ dứt khoát, quả quyết, cách sắp đặt lớp lang đan xen chồng lấn, tranh của Phạm An Hải như có hàng hàng ngữ nghĩa để mỗi cá nhân đẩy đưa theo một ý niệm riêng mình. Thế nên, trừu tượng Phạm An Hải dễ gần, dễ xem, dễ tiếp cận và theo đó cũng dễ buộc chung quanh phải lòng, để mắt tới. Cách hành xử khôn ngoan ấy khiến cho, khác với nhiều họa sỹ trừu tượng đương thời, Phạm An Hải nằm trong top 20 tên tuổi bán tranh nhiều bậc nhất trên thị trường mỹ thuật, theo đúng đánh giá của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, qua một cuộc triển lãm được tổ chức tại Hà Nội năm 2020.

Hương-mùa-Thu--2020--oil-on-canvas-100-X120cm.

Lâu, dễ rất lâu Phạm An Hải không làm triển lãm cá nhân ở Việt Nam. Thực ra trong suốt sự nghiệp nhiều thành tựu của mình, anh ít tổ chức triển lãm riêng trong nước. Hoặc vì chừng 20 năm qua, tên tuổi Phạm An Hải đã là một giá trị ổn định, top 20 hoạ sỹ trừu tượng quan trọng nhất Đông Nam Á trong vòng 100 năm qua do nhà đấu giá Sotheby's đánh giá và vinh danh năm 2016 hoặc nữa anh tham vọng hướng mình tới thị trường không biên giới, mà ở đó các bức tranh, các tác phẩm hội họa đã phi ngôn ngữ và mang tiếng nói chung - tiếng nói của thẳm sâu nội tâm con người. Ngược lại anh hay tham gia các triển lãm nhóm, đúng ra là ở vị thế của mình, Phạm An Hải hay đứng ra tập hợp anh em, tạo nên những sân chơi cho các đồng nghiệp đang còn loay hoay đường đi nước bước… đó chính là trang mạng nghệ thuật Viêtnam, ViêtArt Now và trước đó là Viêt Art Space mà hiện nay đã trở thành sân chơi phổ biến cho anh em nghệ sỹ Việt với số lượng thành viên trên 10 ngàn người tham gia Nhiệt tình với các đàn em trẻ, kiểu hăng hái quảng bá cho các triển lãm cá nhân của họa sỹ cũng trừu tượng như Phạm Văn Trọng, Phạm Kiên, mời gọi người này người khác một cách chân tình, sốt sắng…tổ chức triển lãm, in sách, đấu giá cho ViêtArt Now thường niên …

Cao lớn bề thế, cặp kính tròn tròn cố hữu trên mặt, ẩn trong cái vẻ ngoài tưởng khó gần thực chất là một người phóng khoáng, cởi mở, rất hay cười, nụ cười thậm chí hiền và dễ mến. Là một trong số các họa sỹ thành đạt nhất ở thời của mình, Phạm An Hải có dư thừa những cái gạch đầu dòng mà một người đàn ông vẫn từng mơ ước. Một sự nghiệp bề thế, một danh tiếng đủ để hút về mình những ganh tị và hơn hết là một gia đình ấm êm, hạnh phúc với người vợ tự nguyện lui về chăm sóc hậu phương và hai người con một trai một gái còn đang đà nổi tiếng hơn bố. Là dân Hà Nội nhiều đời, Phạm An Hải có cái chất phố thị đặc trưng, có cả cái nhạy cảm tinh tế dễ tổn thương nghệ sỹ. Anh nhiều khi không chủ định vẽ phố, nhưng hội họa Phạm An Hải vẫn ngập tràn Phố Hà Nội, một phố giàu cung bậc cảm xúc, tràn trề dư vị cuộc sống, một phố luôn dịch chuyển, cục cựa hơi thở thanh xuân chứ không trầm mặc, nôn nao thuần túy. Chất phố thị cũng hiển hiện ở cách chơi của Phạm An Hải, một nghệ thuật thụ hưởng cuộc sống hào hoa mà cầu kỳ, thư thái. Tạo được bản sắc riêng, có được một cảm thức phương Đông trong vỏ bọc phương Tây, tinh thần ấy của Phạm An Hải đã ngược trở lại, tác động tới lựa chọn của các nhà sưu tầm nước ngoài và nhiều năm gần đây, anh luôn được xướng tên trên sàn đấu giá của nhà Sotheby danh tiếng với giá gõ búa từng đứng vào hàng khủng trong số các họa sỹ Việt Nam đương thời.